Halk arasında “Çin tuzu” olarak bilinen ve gıda sektöründe lezzet artırıcı olarak yaygın bir şekilde kullanılan Monosodyum glutamat (MSG), sağlık üzerinde yarattığı zararlı etkilerle giderek daha fazla dikkat çekiyor. Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, MSG’nin, Pakistan gibi bazı ülkelerde yasaklandığını ve dünya çapında kullanımının ciddi şekilde kısıtlandığını söyledi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), MSG’yi ‘en zararlı yiyecekler’ listesine dahil etmişken, Türkiye’de hala yaygın olarak kullanılmaya devam etmesi, ciddi sağlık tehlikelerine yol açtığı belirtildi.
ÖZELLİKLE ÇOCUKLAR ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİLİ
Araştırmalar, MSG’nin özellikle çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koyuyor. Beyin ve sinir sistemi üzerinde zarar verici etkiler yapabilen bu madde, hiperaktivite ve otizm gibi gelişimsel bozukluklarla ilişkilendiriliyor. Ayrıca hipertansiyon, obezite, sindirim sistemi rahatsızlıkları, üreme ve endokrin fonksiyon bozuklukları gibi sağlık sorunlarına da yol açabiliyor.
MSG’nin etkisi, anne karnındaki bebeklerden erişkinlere kadar geniş bir yaş aralığında kendini gösterebiliyor. Çocukların lezzet algısını bozan ve bağımlılık yapabilen bu madde, erken yaşlarda sağlıklı gelişimi engelleyebilir. Bilim insanları, MSG’nin daha fazla ülkede yasaklanması gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyor. Türkiye'de bu maddeye karşı daha sıkı denetimler ve halk sağlığına yönelik daha güçlü önlemler alınması gerektiği vurgulanıyor.
BÖBREK AÇISINDAN ÇOK TEHLİKELİ
Birçok alanda hem böbrek ilişkili hastalıklar hem de toplum yararına koruyucu hekimlik çalışmaları yürüten Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk: “MSG yani Çin tuzu, ‘Dünya Sağlık Örgütünün ‘en zararlı yiyecekler’ listesi içeriklerinde yer alıyor fakat Türkiye’de hala tehlike saçmaya devam ediyor. Edirne’den Hakkari’ye kadar bütün çocuklar MSG içeren birçok paketli gıdayı günlük, düzenli olarak tüketiyor. Bireysel bilinçlenme ve girişimde çocuklara etiket okuma alışkanlığı kazandırmanın sağlıklı bir gelecek için zaruri olduğunu düşünüyoruz. Toplumsal girişim olarak ise Türkiye'de 2 milyona yakın çocuk obezin olduğu ve bu rakamın her yıl yüzde 8 oranında arttığı gerçeğinden yola çıkarak; MSG içeren paketli gıdalara çocukların kolay bir şekilde ulaşması engellenmelidir. Aileler bu konuda daha bilinçli olmalı, kendi büyüdükleri şekilde doğal gıdalara, mevsiminde yer vererek çocuklarını daha sağlıklı büyütmelidirler” dedi.
GIDALARDA GERÇEĞİNDEN DAHA FAZLA PROTEİN VAR ALGISI YARATABİLİR
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim Dalı Başkanı ve Türk Böbrek Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Aydın Türkmen: “MSG’ın eklendiği gıdalarda gerçeğinden daha fazla protein var algısı yaratabilir. Bu durum, lezzet algısını bozarak ya da yanıltarak o gıdaların daha çok tüketilmesine neden olabilir yani bir tür bağımlılık yaratabilir. Glutamatın zararlı etkilerini gıdaların içindeki serbest formu belirler. Bu kısım ani olarak çok yükselirse zararlı etkiler ortaya çıkar. Diğer aminoasitlere bağlı olan formlarında emilim ve metabolizma yavaş olduğundan bu zararlı etkiler az görünür. Bunun yanında glutamat, beyindeki sinir hücreleri arasındaki iletişime aracılık eden önemli bir uyarıcıdır” diye konuştu.
“HİPERAKTİVİTE VE OTİZM TEHLİKESİ”
Glutamat fazlalığının baş ağrısı, migren, istemsiz hareketler, hiperaktivite ve otizme neden olabildiğine, iskelet kas sistemine ilişkin yaygın ağrılarla karakterize, fibromiyaljiye yol açtığına dair de çalışmalar olduğunu dikkat çeken Prof. Dr. Aydın Türkmen: “Doğal gıdalardaki glutamatın tüketilmesi vücudun bu aminoasit ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. Özellikle çocukların erken yaştan itibaren uzak tutulmalı. Özetle, bu tip tuz içeren gıda katkılarının en önemli yan etkileri hipertansiyon, kronik böbrek ve kalp yetersizliği gelişimini hızlandırabileceği bilinmeli. Dünyada diyaliz tedavisi gören ileri evre böbrek yetersizliği hastalarının en önemli iki nedeninden birisi hipertansiyon, diğeri de diyabettir” dedi.
MSG’IN EN SIK GÖRÜLDÜĞÜ GIDALAR
“Paketlenmiş ve işlenmiş gıdalar, noodllelar, hazır çorbalar, cipsler, işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis), krakerler, dondurulmuş gıdalar ve fast food ürünleri MSG içerebilir. Bu tür yiyecekler çocuklar için lezzetli ve çekici görünse de dikkatsizce tüketimi uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir. Çocuklara sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam boyu sağlıklı kalmalarına zemin oluşturmak için mevsiminde doğal ve katkısız gıdalar olmazsa olmazdır.