Muğla’nın Marmaris ilçesinde faaliyet gösteren Marmaris Ticaret Odası (MTO), ilçenin geçmişini yansıtan ve tarihine ışık tutan kültür yayınlarına 182 yıllık Marmaris arşivinin derlendiği bir yayın daha ekleyerek “1841-1845 Marmaris Kazası Temettüat Defterleri” isimli kitabını okuyucularla buluşturdu.
Muğla’nın önemli ilçelerinden olan Marmaris’te “1841-1845 Marmaris Kazası Ahalileri Temettüat Defterleri” isimli 16. kültür yayınını hazırlayan Marmaris Ticaret Odası (MTO), Osmanlı arşivlerinden derlenen belgelerle Marmaris’in 182 yıl önceki ticari yapısını, ailelerini, üretilen ürünlerini gün yüzüne çıkardı. Arşivci Yazar Selahattin Durmaz’ın uzun uğraşları sonucu hazırlanan esere ulaşmak isteyen vatandaşlar ise MTO tarafından hazırlanan online kitap portalı üzerinden ücretsiz olarak okuyabilecek.
"Osmanlı’da kadınlar ilk kez Marmaris’te vergi mükellefi oldu"
Tarihe ışık tutan yayın ile ilgili açıklamalarda bulunan MTO Başkanı Mutlu Ayhan; “Marmaris tarihini araştırmak, geçmişi kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarmak odamızın başlıca görevlerinden olmuştur. Bu eserde Marmaris’in ticari geçmişini gün yüzüne çıkarıyoruz. Osmanlı’da 1839 yılında hayata geçirilen Tanzimat Hareketi ile birlikte yeni bir vergi yapılandırılmasına geçilmiş, bu çerçevede tüm ülkede olduğu gibi Marmaris halkı da sayıma tabi tutulmuştur. Bu eser bize bugün hala yöremizin en önemli sektörlerinden olan arıcılığın o günlerde de yoğun bir şekilde yapıldığını ortaya koymuştur. Yapılan istatistikler o dönemde nüfusa oranla kişi başına 2 arılı kovan düştüğünü göstermektedir. Diğer taraftan temettüat defterlerinden çıkan bir başka önemli husus ise kökeninin Ege Adaları’na ait olduğu tahmin edilen ve ilçemizin yalnızca Bozburun köyünde rastladığımız kıymetli bir koyun cinsi olan ve bugün muhtemelen nesli tükenmiş olan ’eşkafi’ koyun cinsine ev sahipliği yaptığımızı açığa çıkartmış bulunuyoruz. Ayrıca temettüat defterlerinde açığa çıkan bir diğer önemli husus ise Marmarisli kadın mükelleflerin de kayıt altına alınmasıdır. Kadın mükelleflere ait ticari emtiaların 1841-1845 yıllarında kayıt altına alınarak arşivlendiğini ve Osmanlı’da ilk kez Marmarisli kadınların devlet kayıtlarında yer almış olduğunu da öğreniyoruz. Bu nedenle bu önemli yayının hem ilçemize hem de bilim camiasına hayırlı olmasını diliyorum” dedi.
"Marmaris için çok kıymetli bir arşiv"
Kitabın yazarı Selahattin Durmaz ise kitapla ilgili olarak şunları söyledi: "Temettüat Defterleri, Osmanlı taşrasına ilişkin tahlili araştırmalar için kıymetli istatistiki bilgiler içermektedirler. Bu defterler Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’nde ’Maliyeden Müdevver Defterler’ ve ’Kamil Kepeci’ tasniflerinde yer almaktadır. Bu defterlerin bir çoğu 1988 yılında tasnif edilerek 9 katalog içinde, o zamanki eyalet sistemine göre, 17 bin 447 defter olarak araştırmalara sunulmuştur. O dönemde Rodos’a (Cezayir-i Bahr-i Sefid - Ege Adaları) tabi olan Marmaris ve köylerinin bundan yaklaşık 182 yıl önceki sosyo-ekonomik ve kültürel durumunu bildiren Marmaris Temettüat Defterleri de kayıt altına alınmış ve günümüze kadar ulaşabilmiştir. Söz konusu defterlerdeki veriler sayesinde 19. yüzyılın ortalarında, Marmaris ve köylerinde yaşamış bölgemiz insanlarının hane hane mal varlıkları, toprak ve hayvan ürünleri, devlete verdikleri vergiler, meslekleri, başka cinsten kazançları ve bir yıl sonraki tahmini gelirleri dikkatlice ve ciddiyetle yazılmıştır. Bu defterler birinci elden, çok kıymetli özgün arşiv kayıtlarıdır.”
Kaynak: IHA