Ege Denizi’nde meydana gelen depremlere ilişkin düzenlenen basın toplantısında konuşan Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, "5 büyükşehir belediyemiz, acil eylem planını yarın itibariyle hazır edecek, eşgüdüm toplantısı yapacaklar. Ege Bölgesi’nde muhtemel bir problem halinde alınacak olan önlemler konusunda belediyemizin acil eylem planı hazır" dedi.
Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) tarafından dün yapılan açıklamada, Ege Denizi’nde 28 Ocak’tan bu yana büyüklüğü 4,8 olan 400’ün üzerinde deprem meydana geldi. Santorini Adası’nın kuzeydoğusunda sarsıntılar devam etti ve büyüklüğü 4,9’a varan 100’ün üzerinde daha deprem gerçekleşti. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından, yaşanan depremlere ilişkin basın toplantısı düzenlendi. Bir otelin salonunda gerçekleştirilen toplantıda konuşan Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, Ege Denizi’nde meydana gelen sismik aktivitelerin, Ege Bölgesi için ciddi bir problem olduğunu söyledi. Yunanistan’ın konuya dair önemler aldığını ancak Türkiye’de önlemlerin eksik kaldığını belirten Zeybek, "Biz CHP olarak, İzmir, Aydın, Muğla, Manisa, Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlarımızla birlikte, en büyük yıkıma neden olan ve yurttaşlarımızın hayatını yitirmesiyle yol açan depremin ikinci yıl dönümde, depremler için alınması gerekenlerle ilgili toplantı gerçekleştirdik. 2020 yılında İzmir depremi sonrasında komisyon kuruldu. 278 sıra sayılı bir rapor hazırlandı. TBMM’de görüşülen ve kabul edilen rapor tam 500 sayfadır. Kahramanmaraş merkezli depremin ardından da bir rapor yayınladı. 2023 yılı sonunda yayımlana bu rapor ile birlikte bin 400 sayfalık rapor TBMM’de görüşüldü" diye konuştu.
Yetkili kurumlar tarafından konularla ilgili durumun tespitinin yapıldığını ve Türkiye’deki riskli alanların belirlendiğini aktaran Zeybek, şunları kaydetti:
"Raporda açıkça belirtilmiştir Türkiye’de 6,7 milyon riskli konutun 20 yıl içinde dönüştürülmesiyle ilgili görev bakanlıklara tanımlanmıştır. Kahramanmaraş merkezli depremden sonra yıkılan 670 binden fazla konutun 201 bin tanesi tespit edilebilmiştir. Biz yılda 350 bin konutun dönüştürülmesine ilişkin yol haritası belirlemişken 2 yılda yalnızca 201 bin konut deprem bölgesinde hak sahiplerine eksikleriyle teslim edilmiştir. Sürecin doğru ve eksiksiz ilerleyebilmesi için alışagelmiş yöntemlerin dışına çıkılması ve hızlıca aksiyon alınması gerekiyor." "40 yılın üstündeki yapılar ciddi risk oluşturuyor"
17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen depremden sonra deprem vergisinin toplandığından bahseden Zeybek, "Bu vergiye ilişkin 2023 yılı raporlarında 40 milyar Dolar’ın üzerinde kaynak toplandığını görüyoruz. Ama bugüne kadar yapılan açıklamalarda deprem için toplanan paraların kentsel dönüşüm ya da afet riski azaltılması yerine bütçe açığı azaltıldığını ya da tarımsal üretime kredi desteği verildiği açıklanmıştı. Oysa hepimiz biliyoruz ki deprem riskinin azaltılmasının altında yatan temel nedenlerden biri riskli yapı stokunun azaltılmasından geçiyor. Türkiye’de 1980 ile 2000 yılı arasında kırsaldan büyükşehirlere göç aldı. Bugün 40 yaşın üstünde olan yapılar ciddi bir risk oluşturuyor. Bu binalarda daire sahiplerinin büyük çoğunluğu emekli ve başka gelirleri yok. Bu nedenle de kentsel dönüşümde kaynak ve maliyet analizi doğru yapılarak ihtiyaç sahibi yurttaşların doğrudan finansmana erişimi sağlanmalı. Konutunu dönüştürmek isten dar gelirlilere en az 15 yıl vadeli faizsiz krediler ile finansman açığı Hazine tarafından sağlanmalı. Türkiye’de kentsel dönüşüm ile ilgili söylenenlerin yapılabilmesi için hazine, finansman ihtiyacını sağlamalı. Bugün bankaya gidip herhangi bir kredi almanın aylık maliyeti yüzde 4’ler seviyesinde. Yüksek enflasyon ve yüksek faiz sarmalında kentsel dönüşümün yapılabilmesini olağanüstü zorluk taşıyor. Bu süreçte kentsel dönüşümden faydalanacak vatandaşların da bu geçiş dönemini, sosyal konutlarda geçiş dönemi için planlaması gerekiyor. Ancak depremler sonrası bu konularla ilgili atılmış bir adım yok" açıklamalarına yer verdi. "Uzun vadeli yapılandırma şart"
"Cumhurbaşkanı yaptığı açıklamada yerel yönetimlerin kentsel dönüşüm sürecini hızlandırmasını talep etmektedir" diyen Zeybek, sözlerine şunları ekledi:
"Geçmiş dönemden kaynaklanan borçları yapılandırma ile tahsil etmek yerine belediyelerin aldığı payı her ay yüzde 40 oranında keserek cari işlemlerde dahi zorlanır hale getirdikten sonra ‘Kentsel dönüşüm sürecine kaynak ayırın’ demek başlı başına çelişkidir. Bu çelişkinin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Devlet, yerel yönetimlerin kentsel dönüşüm sürecinde yer almasını istiyorsa belediyelerin borçlarını faizsiz olarak en az 120 ay seviyesinde uzatmaya gitmesi gerekmektedir. Burada büyükşehir belediyelerin yanında yüzde 50’den fazla iştiraki olduğu şirketlerde de uzun vadeli yapılandırma şart. Hazine’nin yaptığı arazi satışlarından belediyelere aktarılması gereken yüzde 38 pay ise Hazine eliyle satışları TOKİ tarafından yapması ve yasa gereği pay verilmemesi başka bir sorundur. Bu uygulamadan hızla vazgeçilmelidir."
Sözlerini sürdüren Gökan Zeybek, "1999 depremi sonrasında, kentsel dönüşüme tabi olacak alanların dönüştürülmesi için kaynak ihtiyacı; ‘şehir merkezindeki arazilerin, sanayi tesislerinin ve askeri alanların dönüştürülmesi ve buradan elde edilecek gelirle riskli yapıların azaltılması’ gündeme alınmıştı. Yerel yönetimlere pay aktarılmadığı gibi kentsel dönüşüm faaliyetinde kullanılmamıştı. 6206 sayılı kanuna göre yerel yönetimlere verilen uygulama yetkisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yerel yönetimlerde yetki vermeyerek kentsel dönüşüm çalışmaları engellenmiştir. Bu yasanın doğru uygulanması, yerel yönetimlerin yetkisi arttırılmasıyla önemli mesafeler kat edilirken, bakanlık sınırlı sayıdaki belediyelere yetki vermektedir" diye konuştu. "Kaynak ayrılmalı"
Önemli olan durumun, depremin etkilediği yerler olduğunu ve burada alınması gereken önlemlerin geri planda bırakılmaması gerektiğini vurgulayan Zeybek, "Bugünden başlanılarak ulaştırma faaliyetinde bulunulan demir yolları, havaalanları, metro istasyonları ya da karayollarının kavşaklarında güçlendirme çalışmalarına kaynak ayrılmalı. Büyükşehir belediyelerinin sınırlarında yer alan alanlarla ilgili yaşanan zorluklar kırsal mahallerde kaçak yapılaşmayı arttırıyor. Kırsal mahallelerimizdeki yapılar da risk oluşturuyor" dedi. "Acil eylem planı hazır"
Yunanistan’da meydana gelen sarsıntı sonrası belediye yetkilileri ile eşgüdümlü çalışma kararı aldıklarını söyleyen Zeybek, "Belediye başkanlarımızın çağrısına gerek olmadan itfaiye, afet işleri, kentsel dönüşüm ve su ya da kanalizasyon daire başkanlarımız eş güdüm içinde yardım noktasında yol haritasını belirledik. 24 saat içinde belediyemizin ilgili birimleri teyakkuz içinde olacak. 5 büyükşehir belediyemiz, acil eylem planını yarın itibariyle hazır edecek, eşgüdüm toplantısı yapacaklar. Ege Bölgesi’nde olası bir problem halinde alınacak olan önlemler konusunda belediyemizin acil eylem planı hazır" dedi. "Erken uyarı sistemi hayata geçmeli"
İzmir ve civarında tsunami noktasında erken uyarı sisteminin olmadığını aktaran Zeybek, "Bu konu ile ilgili Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Araştırma Enstitüsü yetkilidir. Bazı şehirlerde erken uyarı sistemi var ama Ege Kıyıları’ndaki büyükşehir belediye sınırlarımızda mutlaka hayata geçmeli. Aydın ve Denizli arasındaki canlı fay hattı Menderes ovasından geçmektedir. İzmir’de aktif fay hatları vardır ve çalışmalar yapılmıştır. Bu konuda da derhal ülkede yetkililerle eşgüdüm toplantı yapılmalı. Finansman modellerinin nasıl hayata geçirileceği konuşulmalı. Jeotermal tesislerinde sıcak suyu taşıyan borularla ilgili oluşan risklerin azaltılması için AFAD çalışma yapmalı" şeklinde vurguladı.
Toplantıya, CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek’in yanı sıra, CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Bakan, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu, Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Bülent Nuri Çavuşoğlu, Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek ve Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras katıldı.
HABER KAYNAĞI : İHA
Editor : Haber Merkezi
