Yayınlanan Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım 2024 Avrupa Raporu’na göre (Lancet Coun) iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini vurgulandı. Özellikle iklim krizinin Avrupa bölgesindeki eşitsiz sağlık etkilerine odaklanılan raporu Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) adına inceleyen Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, iklim değişikliğinin insanların sağlığını olumsuz etkilediğini belirtti. Çağlayan, sıcaklığa bağlı ölümler kadınlarda erkeklere kıyasla iki kat daha yüksek olduğunu söyledi.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ UZAK BİR GELECEK SENARYOSU DEĞİL
İklim değişikliğinin uzak bir gelecek senaryosu olmadığını belirten Prof. Çağlayan şunları söyledi: “İklim değişikliğini şimdi, şu an yaşıyoruz. İklim değişikliği halihazırda insanların sağlığını olumsuz etkiliyor ve bu etkiler eşit değil. Lancet raporu bu eşitsizliklere odaklanırken Avrupa'nın iklim krizindeki sorumluluğunu da vurguluyor. Rapora göre, sıcaklığa bağlı ölümler kadınlarda erkeklere kıyasla iki kat daha yüksektir. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkan gıda güvencesizliğini düşük gelirli hanelerin yaşama olasılığı önemli ölçüde daha yüksektir. Dengesiz beslenmeye bağlı ölümler erkeklere göre kadınlar arasında daha yüksektir.”
ORMAN YANGINLARINDAKİ DUMAN ETKİSİ
“İklim değişikliği ile sıklığı ve şiddeti artan orman yangınlarında dumana maruz kalma oranı yüksek yoksunluk bölgelerinde daha yüksektir” diyen Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, “Yine raporun dikkat çekici bir bulgusu, Avrupa’da hava kirliliği (PM2,5) azalırken bu azalmanın ağırlıklı olarak hava kirliliğini azaltan ancak sera gazı emisyonlarını azaltmayan gelişmiş hava kirliliği kontrol teknolojilerinden kaynaklandığıdır. Bu nedenle hem hava kirliliğini hem de sera gazı emisyonlarını birlikte ele alan ve azaltan politikalara gereksinim vardır" dedi.
RAPORDA ŞU TEMEL BULGULAR ÖNE ÇIKIYOR
* Çoğunluğu Güney Avrupa'da (yüzde 11) olmak üzere sıcaklığa bağlı ölümlerde yüzde 9 ve sıcak hava dalgası yaşanan günlerin sayısında yüzde 41 artış oldu.
* 2021'de Avrupa'da yaklaşık 60 milyon kişi orta veya şiddetli gıda güvencesizliği yaşadı; bu vakaların 11,9 milyonu sıcak hava dalgası yaşanan günlerin ve kuraklık yaşanan ayların sayısındaki artışa bağlanabilir.
* 2022 yılında, aşırı hava olaylarından kaynaklanan ekonomik kayıpların 18,7 milyar avro olduğu tahmin ediliyor. Bu kayıplar Avrupa'nın GSYH'sinin yüzde 0,08'ini temsil ediyor. Kayıpların yüzde 44,2'si (8,2 milyar avro) ise sigortasızdı.
FOSİL YAKITLARIN YANMASINDAN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİ
* 2005-20 döneminde, fosil yakıtların yanmasından kaynaklanan hava kirliliğine (PM2.5) bağlı ölümler Avrupa'da yüzde 59 oranında azaldı. Ancak bu iyileşme daha az fosil yakıt kullanılmasından değil, büyük ölçüde hava kirliliği kontrol teknolojilerinden kaynaklandı.
* Bölgelerde net sıfır enerji sistemlerine giden yol ne yazık ki yetersiz kalıyor - mevcut patikada Avrupa'da bu hedefe 2100 yılına kadar ancak ulaşılacağı tahmin ediliyor.
Kömüre bağımlılık,2020’de yüzde 12 iken, 2021’de yüzde 13'e çıktı. Değerlendirmeye alınan 53 ülkeden 29'u hala fosil yakıtlara sübvansiyon sağlıyor.
* Temiz enerji yatırımları 2022'de Avrupa'daki fosil yakıt yatırımlarını yüzde 261 oranında aştı (112 milyon avroya karşı 404 milyon avro). Yatırımlar 2021'dekinden yüzde 16 daha yüksek gerçekleşti.
Editor : Mustafa SARIİPEK (Yayın Danışmanı)
