Eski dönemlerde isimleri açısından Nahita ya da Nakita olduğu öne sürülen Niğde, ülkemizde kültür turizmi açısından görülmeye değer önemli şehirlerden birisi. Rum, Ermeni, Karamanlı ve Moğol eserlerine sahip ve Kapadokya’nın en ilgi çekici şehrinde her medeniyetten farklı izler taşıyor. Hele hele de Aleaddin Camiinde yaz aylarında, 09.30 ile 11 saatleri arası güneş ışınlarıyla caminin giriş kapısında oluşan taçlı kadın başı şeklinde gölgenin hikayesi çok ilginç.
NİGDE TURİZM VE TARIMDA DA ÖNEME SAHİP
Niğde kültür turizmi açısından görülmeye değer şehirlerden birisi. Her medeniyetten farklı izler taşıyor. Hayvancılığın ana geçim kaynağı olduğu Niğde’de patates ve elma üretiminde ülke birincisi olmanın yanı sıra halı üretiminde de dünyada tanınmayı başarmış olan illerimizden birisi. Ne yapıyorsun anlamına gelen “nörüyon?”, bağ ve bağ ve bahçe suyu işlerinde uğraşanlar için söylenen “kömüş”, mendil anlamındaki “yağlık”, yufka ekmek “şepe:”, kadın “kanayaklı”, bitişik anlamındaki “çotanak” türünden çok değişik ama bir o kadar da sevimli yerel sözcükler var.
EN MEŞHURU ALEADDİN CAMİSİ VE GİRİŞ KAPISI
En başına giriş kapısına yansıyan gölgenin nasıl oluştuğuyla ilgili muhteşem bir efsanesi beni çok etkilediği için Aleaddin Camii’ni yazıyorum. Aslında bu efsaneden çok daha fazla gerçeğe yakın, çünkü gözlerimle gördüm ve görüntüsünü çektim.
Niğde Sancak Beyi Ziynettin Beşare tarafınca 1223 yılında yaptırılan iki kapılı caminin doğuya bakan kapının üzerinde, yaz aylarında, 09.30 ile 11 saatleri arası güneş ışınları taçlı kadın başı şeklinde gölge belirir. Efsanelere göre camiyi yapan usta, Niğde Sancak Beyinin kızına aşık olur. Usta, hiç evlenemeyeceğini bildiği ve duyduğu aşkı sonsuza dek yaşatmak için uzun süre düşünür. Devamında cami kapısının taşlarına şekil verirken öylesine bir ustalık gösterir ki sevdiğinin bire bir silueti saat 09.30 ile 11 saatleri arası güneş ışıklarının yansımasıyla kapıya düşer. Böylece usta aşkını ölümsüzleştirir.
GEÇTİ BORUN PAZARI SÜR EŞŞEĞİNİ NİĞDE’YE
Tarihe mal olan “Geçti Bor’un pazarı sür eşeği Niğde’ye” sözü burada söylenmiş. Efsane şöyle: “Köylüler Bor ilçesinde haftada bir öğleye kadar kurulan semt pazarı sonrasında, öğleden sonra da Niğde’ye pazar kurmaya giderlermiş. Bir gün bir köylü, Bor pazarına giderken eşeğinin üzerinde çok uzun süren yol nedeniyle uykusu gelmiş. Eşeği dereden su içerken çimlerde uyuduktan sonra gözlerini açmış ki, güneş neredeyse batmak üzere. “Eyvah, pazar kaçacak” deyip koyulmuş yola. Hayvanı çatlatırcasına koşturup Bor’a ulaşmış ulaşmasına ama pazarcıların yerinde yeller esiyormuş. Pazarda son kalan ve eşyalarını toplayan adama, “Kardeş bitti mi pazar?” deyince aldığı cevap “Ohoo, geçti Bor’un pazarı, sür eşeğini Niğde’ye” demiş. Mesele bu.
GEZİLECEK YERLER
* Niğde Kalesi: İçindeki saat kulesiyle sembolik bir olan kalenin 8. yüzyıl yapısı olduğu tahmin ediliyor. Sadrazam İshak Paşa’nın 1740 yılında onarım yaptırdığı kalenin 3 suru ve biri Arap biri Bizans Çeşmesi olarak anılan iki çeşmesi var. Kalede çayınızı yudumlarken Niğde’yi izleyebilirsiniz.
* Niğde Müzesi: Tarihi eserlerin sayısı artıkça yeri değiştirilen müze 6 salondan oluşuyor. Müzedeki parçaların çoğu Köşk Höyük, Eski Tunç Çağı, Geç Hitit - Frig, Helenistik -Roma ve Bizans dönemlerini kapsayan sikkeler, silahlar, el aletleri, mumyalar ile birlikte daha çok sayıda tarihi eser bulunuyor.
* Ak Medrese: Kentin tam ortasında Selçuklu mimari tarzının usta bir örneği olan medrese, kesme taştan yapılmış, açık avlulu, iki katlı bir planla tasarlanmış. Medresenin muhteşem ihtişamına hayran kalacaksınız.
GÜMÜŞLER MANASTIRI
Niğde’de mutlaka görülmesi gereken yerler arasındaki manastır Gümüşler Beldesinde büyük bir kaya kilisenin içine oyularak yapılmış. Kapadokya bölgesinde günümüze kadar iyi korunarak gelmiş ve en büyük açık avlulu manastırlardan birisi. Özellikle mükemmel olan Meryem ikonuna sahip. Manastırın en önemli yapısı, kompleksin kuzeyinde yer alan kilisenin duvar resimleri. Bunları yapabilmek için en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülüyor. En üstte bulunan tahtta İsa, sağında iki melek, İncil yazarlarının sembolleri ile Desis (Bizans sanatı ve Doğu Ortodoks sanatında Pantokrator İsa veya benzeri ikonlarda diğer figürlerin ona yöneldiği İsa'nın merkezde olduğu sahne) sahnesinde yer alan, Meryem ve Havariler bulunuyor. En alttaki şeritte ise Kayserili büyük Basileios, Nysa’lı Gregorios, Nazianslı, Gregorios gibi kilise babalarının resimleri yer alıyor.
KİLİSELER
* İl merkezinde, Niğde Kayseri kara yolu üzerinde çukur bir arazinin üzerindeki kilise kalıntısının Constantinus ve annesi Helena adına yaptırıldığı sanılıyor. Moloz taşlardan ve tuğla hatlı olarak yapılmış kilise üç nefli bir bazilika planına uygun yapılmış.
* Prodromos Kilisesi, Sungurbey Camisi’nin karşısında çok büyük bir Rum kilisesi olup, 1923-1930 yılları arasında Türk ve Rum nüfusun karşılıklı mübadelesinden sonra depo olarak kullanılıyor. Kilisenin bitişiğinde ise şimdi Dumlupınar İlköğretim Okulu olarak kullanılan eski Rum okulunun binası yer alıyor.
ROMA HAVUZU, KÖŞK HÖYÜK
Bahçeli Beldesinde Roma döneminden kalma antik bir havuz olup kaynaktan çıkan su, havuzun içinde toplanıp Tyana’ya (Kemerhisar) doğru su kemerleriyle taşınırdı. Kleopatra’nın bu havuzda yüzdüğü söylenir.
Roma havuzunun doğusunda yamaç üzerinde yer alan Köşk Höyük, Bor ovasının en eski tarım ve hayvancılık ile uğraşan toplum, M.Ö 6050-4911 yıllarında burada yaşamış.
DİĞER GEZİLECEK YERLER
Bor ilçesi Kemerhisar kasabasında Tyana Ören Yeri, Kayardı Bağları, Ulukışla ilçesinde 600 metre yükseklik, 25 bin metrekarelik yüz ölçümüne sahip Bolkar Dağları’nda yer alan buzul göllerinden Çinili Gölü. Karatlı Beldesinde bir vadinin güney yamacında 11, kuzey yamacında 4 adet olmak üzere 15 tane mezarın bulunduğu Kuş Kayası Ve Kaya Mezarları. Kömürcü köyünde sönmüş bir volkanik Göllü Dağ, Çamardı ilçesinin Celaller Köyündeki Göltepe Kestel Ören Yeri. Kapadokya’daki tüm yeraltı şehirleri gibi gizemli bir yapıya sahip Kavlaktepe Yeraltı Şehri. Çamardı, Çukurbağ ve Demirkazık köylerinden ulaşılan, Kayseri-Niğde-Adana illeri arasındaki Aladağlar. Aladağlar’daki Cımbar Vadisi ve kaplıcalar.
NASIL GİDİLİR?
Hava ve karayoluyla ulaşım var. Havayolunu kullanmak istediğinizde kente en yakın havaalanı Kayseri’de.
NEREDE KALINIR?
Kent ve butik otellerin yanı sıra çok olmasa da pansiyonlar da mevcut.
NE YENİR?
Taş fırınlarında pişen tahinli ekmek, Niğde gazozu, cevizli erişte, Arabaşı çorbası, Mazaklı Köftesi, ayva boranası, kuşbaşı doğranmış koyun ya da kuzu etiyle Niğde Tava en önemlileri.
YORUM
Bağlar bölgesini gezerken bol elma yiyebilirsiniz. Patatesi de son derece lezzetli, yaylarının buz gibi suları meşhur. Dünyada sadece Bolkar Dağlarında yaşayan Ranaholtzi - Ötmeyen Kurbağaları görmeden dönmeyin. Niğde’nin fazla tanıtımı yapılmadığı için genelde fazla tercih edilmiyor ama tarihi zenginliği unutulmamalı.
Editor : Mustafa SARIİPEK (Yayın Danışmanı)
