Muğla, Aydın ve Denizli illerinin kesiştiği noktada binlerce yıl içerisinde oluşan M.Ö. 5. yüzyıldan kalan Pers kaya mezarları ve Roma-Bizans kalıntılarıyla zengin bir ekosistem sunan Arapapıştı Kanyonu ziyaretçilerine unutulmaz anlar vadediyor. Doğa ve tarihin buluştuğu Cennet olarak nitelenen kanyon, 380 metre yüksekliği ve 6 kilometre uzunluğuyla göz kamaştırıyor.
Koruma altında olan bu SİT alanı, 2017'de, “Gelin, görün, kararı siz verin” diyen “Topuklu Efe” namıyla anılan Aydın Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu tarafından hizmete açıldı.
KANYONU TARİHİ KALINTILAR VE KAYA MEZARLARI SÜSLÜYOR
Nisan ve Mayıs aylarında en iyi dönemini yaşayan kanyon her yıl sayısı artan ziyaretçi akınına uğruyor. Bu arada kanyona gitmeden önce tur için telefonla yer ayırtmak gerekiyor.
Bölge SİT alanı, yani koruma altında. Arap apıştı kanyonunun bir tabiat ve ekoloji cenneti olduğunu söyleyebiliriz. M.Ö. 5. Yüzyılda Pers döneminden kalan Kaya mezarları, Roma ve Bizans kalıntıları, mağaralar kanyonun zenginlikleri arasında.
DÜNYANIN 8’NCİ HARİKASI
Aydın’ın Bozdoğan ilçesinden hareket eden 45’er kişilik teknelerle gezilebiliyor. Doğa ile tarihin iç içe olduğu, bin bir çeşit çiçekler ile canlı çeşidinin bulunduğu, kuş seslerinin yükseldiği bir doğa cenneti kanyon ‘Dünyanın 8. Harikası’ olarak nitelendiriliyor.
Yamaçlar boyunca birçok farklı şekil ve boyutta mağaraya ev sahipliği yapan kanyonda antik dönem kalıntıları da yer alıyor. Tarih boyunca farklı zamanlarda kullanılan bu mağaralar ise "Sırainler" olarak anılıyor.
Düz kayalardan öte burada kaya mezarı, kayalıklar arasında daracık bir alandaki gizli manastır, Roma Bizans Döneminin tarihi kalıntıları, gizemli kaya mezarı, doğal kemer, Körteke Kalesi, terzini (gavurevi), tarihi kemer köprüsü, doğal merdivenlerin olması burayı çok ayrıcalıklı kılıyor.
ADINI NEREDEN ALIYOR?
Bu ilginç adın nereden geldiği rivayetlere dayalı olsa da bilinen gerçek şu: 1958 yılında merhum başbakan Adnan Menderes tarafından yapılan Kemer Barajında suların yükselmesiyle oluşan kanyonun ismi bir rivayete dayanıyor.
Bazılarına göre Bizanslıların Arap Orduları ile yaptıkları savaşta Bizans hükümdarının düşman ordularının karşılarında dimdik durması Arapları etkilediği için bu adın verildiği söylenir. Bir başka rivayet de ‘Bölgenin güzelliklerini gören Arapların şaşkınlıklarını, düştükleri hayreti anlatmak için Arap apıştı adı verildiği ifade ediliyor. Üçüncü versiyonu şöyle: M.S 7. YY’da Bizans Hükümdarı Heraklius döneminde Afrodisyas’ı doğu yönünden istila etmeye çalışan Perslerin karşılarına çıkan kanyonu görünce şaşırıp kalmaları sonucu halk arasında şaşırıp kalmak anlamına gelen “Apıştı” kelimesiyle birleştirilerek “Arapapıştı” adı verilmiş.
SON EFSANE ARAP ÇOCUĞUNA DAYANDIRILIYOR
Rivayetin 4’ncüsü ise kanyonun üst tarafındaki büyük ovada yaşayan fakir bir Arap çocuğu vardır. O zamanlar oralarda su olmadığı için bölge yaşayan işçileri Arap çocuğunu ovada su olmadığı için, kanyonun bulunduğu nehre sürekli su doldurmaya gönderirler. İki saatlik suyolunu 15 dakikada gelmesine hayret edenler işi araştırmaya karar verir. Bu süreyi nasıl kısaltıyor diye merak edip takip ederler ve Arap çocuğunun suyu bir ayağını bir yamaca, diğerini ötekine basıp eğilerek kovaya su doldurduğunu görerek donup kalırlar. Oysa çobanın doldurduğu su değil, dere yatağındaki çakıllardır. Arap çocuğunun yalvarışlarıyla bu taşlar suya dönüşür. Bunu Arap’a sorduklarında ise çocuk bir cevap vermeden ağlayarak ortadan kaybolur. Bir daha da onu kimse görmeyince de bu isim verilir.
TARİH, HAYVAN VE HER BİTKİ ÇEŞİTLİLİĞİ
Kanyon içinde neredeyse yok yok. Su seviyesinin alçalmasıyla ortaya çıkan çok sayıda mağaralar bulunuyor. Kayalar arasındaki dar kilisede yarasa ve yılanlar var. Kaya arası kilisede ardıç ağaçları döşemek suretiyle içeriyi yaşanacak biçime getirilmiş. Haziran ayından sonra sular alçaldığında mağaralar ortaya çıkıyor. Bunların en büyüğü 16 metrekarelik bir mağara. Biz gezdiğimizde sadece giriş bölümünün en üst kemerinde yer alan süslemeleri gördük. Sular çekildiği zamanki fotoğrafa bakarak artık buranın ne kadar güzel bir görüntüye sahip olduğuna karar verin. Bölgede yabani keçiler, karabatak, kızıl şahin, porsuk, tilki, gribalıkçıl, akbalıkçıl ağırlıkta. Su altında ise gökkuşağı alabalığı ve yayın balığı yaşıyor.
SEYİR TERASINI GÖRMEK ŞART
Bu doğal güzelliği panoramik görmek, görüntüsünü çekmek için mutlaka gidilmeli. Barajın üzerindeki yol kullanılıyor. Manzaranın olduğu yerde fotoğraf çekmek kolay değil. Taşların üstü tozlu, yerler bir hayli kaygan. Büyük otobüslerin gideceği yol Denizli tarafından daha geniş. Kanyon girişinden sonra terasa gitmek için küçük daha küçük araçlar tercih ediliyor.
Editor : Mustafa SARIİPEK (Yayın Danışmanı)
