Türkiye, tarih boyunca farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış, eşsiz doğal ve kültürel zenginliklere sahip bir ülke olarak dikkat çekiyor. Asya ve Avrupa'nın birleşim noktasında yer alan bu topraklar, yalnızca doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda tarihi mirasıyla da büyülüyor. 85 milyonu geçkin nüfusuyla Türkiye, her köşesinde farklı bir hikaye barındıran, her dönemin izlerini taşıyan bir ülke.
Bu yazımızda çok çeşitli kaynaklardan yararlanarak, Türkiye'nin en’lerine ve ilklerine dair şaşırtıcı bilgilere ulaştık. Türkiye, dünya mirası listesine dahil edilen eserleri, antik ören yerleri, müzeleri ve doğal parklarıyla adeta bir açık hava müzesine dönüşmüş durumda.
TÜRKİYE, KEŞFEDİLECEK BİR CENNET
Türkiye'nin tarihi, kültürel ve doğal varlıkları, gezilip görülmeye değer pek çok noktayı barındırıyor. Bu derlemede, Türkiye'nin en dikkat çeken özellikleri ve dünya çapında tanınan ilkleri hakkında bilgiler bulabilirsiniz. Hem tarih meraklıları hem de doğa tutkunları için Türkiye, keşfedilecek bir cennet olarak bizlere huzur veriyor.
EN KALABALIK VE EN AZ NÜFUSLU YERLER
* Türkiye’nin en kalabalık şehri: İstanbul'un nüfusu, bir önceki yıla göre 252 bin 27 kişi azalarak 15 milyon 655 bin 924 kişi oldu. Türkiye nüfusunun yüzde 18,34'ünün ikamet ettiği İstanbul'u, 5 milyon 803 bin 482 kişi ile Ankara, 4 milyon 479 bin 525 kişi ile İzmir, 3 milyon 214 bin 571 kişi ile Bursa ve 2 milyon 696 bin 249 kişi ile Antalya izledi.
* Türkiye’nin en az nüfuslu şehri: Nüfusu en az olan il 84 bin 241 kişi ile Bayburt oldu. Bayburt'u, 84 bin 366 kişi ile Tunceli, 92 bin 481 kişi ile Ardahan, 144 bin 544 kişi ile Gümüşhane ve 147 bin 919 kişi ile Kilis takip etti.
EN GENİŞ VE KÜÇÜK TOPRAKLI YERLER
* Türkiye’nin toprakları en geniş ili: Orta Anadolu yaylası üzerinde Ankara, Aksaray, Niğde, Mersin, Karaman, Antalya, Isparta, Afyonkarahisar ve Eskişehir illeri ile komşu olan Konya 40 bin 841 kilometrekare alana sahip.
* Türkiye’nin en küçük ili Yalova, 847 kilometre yüzölçümüne karşılık 105 kilometre ile en uzun kıyısı olan turistik illerinden de birisi.
DAĞ, NEHİR VE GÖL
* Büyük Ağrı Dağı, 5 bin 137 metrelik yüksekliği ile Türkiye'nin ve Avrupa'nın en yüksek dağıdır.
* En uzun nehir olan Kızılırmak, bin 355 kilometre uzunluğa sahip olup Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ'ın güney yamaçlarından doğup Samsun'daki Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e dökülür.
* En kısa nehri olan Çoruh’un uzunluğu 442 kilometre. Erzurum'un İspir ilçesinden geçen nehir Bayburt ve İspir'i geçtikten sonra Artvin il sınırına girer. Oltu Suyu ve Yusufeli yakınlarında Barhal Deresi'yle birleşen Çoruh, kuzeybatı yönüne doğru ilerler.
* Türkiye’nin en büyük gölü Van Gölü, Bitlis’te bulunan Nemrut Volkanik Dağı’nın patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölü olup yüzölçümü 3 bin 713 kilometrekare.
KIYI, SINIR VE EN UÇ İLLER
* Türkiye’nin en uzun kıyısı: 2 bin 805 km ile Ege Bölgesi. Girinti ve çıkıntıların çok fazla olması, Ege Bölgesi'ni en uzun kıyı şeridi bölgesi yapıyor. Ege Bölgesini 1695 kilometre kıyı şeridi ile Karadeniz, 1577 ile Akdeniz ve 927 km ile Marmara takip ediyor.
* Türkiye’nin en uzun kara sınırı: Suriye-Türkiye sınırı 911 kilometre uzunluğunda, Batıda Akdeniz'den başlayıp doğuda Irak sınırında sona erer. Suriye'nin de en uzun sınırı.
- Türkiye’nin en kısa kara sınırı: 13 kilometre ile Azerbaycan. İki ülkenin kara sınırları Aras Nehri boyunca uzanır ve biter. Azerbaycan'a bağlı Nahcivan'ın yalnız İran, Ermenistan ve Türkiye'ye kara sınırı kalmıştır.
* Türkiye’nin en doğu ucundaki ili Iğdır, Aralık ilçesindeki Dilucu Sınır Kapısı'nın 1,2 kilometre doğusunda, Azerbaycan (Nahcivan) sınırını oluşturan Aras Nehri.
* Türkiye’nin en batı ucu Çanakkale Gökçeada'daki İncirburnu. Aynı zamanda ülkenin deniz kıyısındaki en batı noktasıdır.
* Güney ve Kuzey illeri: En güneyindeki il Hatay, en kuzeyindeki il ise Sinop.
* Türkiye’nin kıyısı en uzun şehri: Bin 480 kilometre kıyı uzunluğu ile Muğla.
DİĞER EN’LER
* En çok en az orman: 693 bin hektarlık verimli ormanlarıyla Kastamonu. En az ormanlık alan ise 161 hektar ile Iğdır. Iğdır'ı sırasıyla Ağrı (5,9 bin), Nevşehir (11 bin), Şanlıurfa (14,8 bin), Aksaray (23 bin), Kilis (27 bin), Bayburt (29,7 bin), Ardahan (30,7 bin), Kars (34 bin) ve Kırşehir (43,6 bin) takip ediyor. Türkiye’nin en az ormana sahip bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi olurken en çok ormana sahip bölge ise Karadeniz.
* Alanı en büyük bölge: Doğu Anadolu Bölgesi (Türkiye'nin %21'ini kaplar)
* Alanı en küçük bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi (Türkiye'nin %7.5'ini kaplar)
* En yüksek bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
* En alçak bölge: Marmara Bölgesi
* En uzun kıyılara sahip bölge: Ege Bölgesi
* En fazla yağış alan bölge: Karadeniz Bölgesi
* Yazın en sıcak bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
* Kışın en ılık bölge: Akdeniz Bölgesi
* En soğuk bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
* Orman varlığı en zengin bölge: Karadeniz Bölgesi
* Orman varlığı en fakir bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
* Güneşlenme süresi en kısa bölge: Karadeniz Bölgesi
* Güneşlenme süresi en uzun bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
* Heyelanın en çok görüldüğü bölge: Karadeniz Bölgesi
* Volkanizmanın en etkin olduğu bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
* Seracılığıın en fazla geliştiği bölge: Akdeniz Bölgesi
* Nüfusu en kalabalık bölge: Marmara Bölgesi
* Nüfusu en az olan bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
* İklim çeşitliliği en fazla olan bölge: Marmara Bölgesi
* Enerji tüketimi en fazla olan bölge: Marmara Bölgesi
* Maden zenginlikleri en fazla olan bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
TÜRKİYE’NİN EN ESKİ ŞEHİRLERİ
* Türkiye'nin hâlâ yaşanılan en eski kentleri ise sırasıyla Mardin, Nusaybin, Dülük, Harran ve Van'dır. Dünya'nın en eski üç kenti ise Şam, Eriha ve Biblos.
* Türkiye’nin en fazla turist çeken ili: İstanbul
* Türkiye’nin en büyük ovası: Kuzeyinde Toros Dağları yer alan Çukurova Delta Ovası. Akarsuların yüksek seviyede alüvyon taşıması sonucu oluşmuştur. Üzerinde pek çok sulama tesisi olan ova bölgedeki tarımsal faaliyetlerin merkezi halinde.
* Türkiye’nin en işlek kara sınırı: Kapıkule Sınır Kapısı, Türkiye-Bulgaristan gümrük kapısıdır. Ayrıca Kapıkule Türkiye'nin en işlek olan gümrük kapısıdır. Bunun nedeni Avrupa'ya yapılan ithalatlar ve ihracat'ın buradan yapılmasıdır.
* Türkiye’nin en uzun ve en kısa havaalanı pisti: 4 kilometrelik pisti ile GAP Uluslararası Havaalanı. En kısa, İstanbul'un Çatalca ilçesi sınırları içinde olup, Büyükçekmece Gölü'nün kuzeyindeki İstanbul Hezarfen Havaalanı. 535 metre uzunluğunda ve 18 metre eninde asfalt pisti bulunan bu piste Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızı Ülkü Adatepe'nin adı verilmiştir ve pist "Küçük Ülkü Pisti" olarak adlandırılmış.
* Türkiye’nin en büyük adası: Antik adı İmbros (İmroz) olan Gökçeada Çanakkale Boğazı'nın ağzında yer alır. 290 kilometre karelik bir alan üzerinde oluşmuş, kıyı şeridinin uzunluğu yaklaşık 95 kilometre.
* Türkiye’nin en küçük adası: Tavşan ya da Balıkçı Adası. Marmara Denizi'nde yer alan Prens adalarının bir üyesi. Büyükada'nın 2 km kadar güneyinde, eni boyu 90 m olan, ağaçsız, çıplak bir kara parçası. Adada hem küçüklüğü hem de çoraklığı sebebiyle yerleşim yeri bulunmuyor.
Editor : Mustafa SARIİPEK (Yayın Danışmanı)
