İzmir Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan Alper ve ekibi, insanların neden psikoloji literatüründe "gerçekliği şüpheli inançlar" olarak adlandırılan komplo teorileri, paranormal inançlar ve sahte bilim gibi düşüncelere yöneldiğini derinlemesine araştırıyor. Doç. Dr. Alper'in yürütmekte olduğu iki ayrı TÜBİTAK projesi, bu tür inançların kökenlerini ve kalıcılığını anlamayı amaçlıyor.
Yaklaşık iki buçuk yıl süren TÜBİTAK 1001 projesinde, aynı katılımcılar düzenli olarak takip edilerek kapsamlı veri toplandı. Elde edilen çarpıcı sonuçlar, kişilerin kişilik özellikleri, dünya görüşleri ve akıl yürütme yetenekleri zaman içinde değişim gösterse bile, sahip oldukları gerçek dışı inançların şaşırtıcı bir şekilde çok az değiştiğini ortaya koydu.
TÜBİTAK 3501 projesi kapsamında ise araştırma ekibi, insanlara bilimsel akıl yürütme becerilerini kazandırmayı hedefleyen çevrim içi ve video formatında bir eğitim programı geliştirdi. Ancak, bu eğitimin katılımcıların söz konusu gerçek dışı inançlarına karşı kısa vadede anlamlı bir direnç oluşturmadığı gözlemlendi.
Araştırmaların genel sonuçları, komplo teorileri, paranormal inançlar ve sahte bilim gibi yanıltıcı inançların, ne eğitim yoluyla ne de zamanın etkisiyle kolayca değişmediğini gösteriyor. Bu konuda daha derinlemesine araştırmaların yapılması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Alper, "Bu tarz inançlar, bilgi sağlayan kurumlara olan güvensizlikle yakından ilişkili. İnsanları yanlış inançlardan uzaklaştırmak için onları eğitmekten çok, kurumlara olan güvenlerini artırmamız gerekiyor" değerlendirmesinde bulundu. Bu bulgular, gerçek dışı inançlarla mücadelede yeni yaklaşımların geliştirilmesi gerektiğini işaret ediyor.
Editor : Haber Merkezi
