Karaman Merkez, Tapucak Mahallesi'nde yer alan Tartan Konağı ve Hürrem Dayı Evi, hem mimari açıdan hem de tarihsel değer açısından büyük bir öneme sahip. 1810 yılında, dönemin önemli ailelerinden Tartanzade'lerden Hacı Ahmet Efendi tarafından inşa edilen Tartan Konağı, Anadolu Türk ev mimarisinin zarif örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor.
Diğer bir önemli yapı ise 300 yıllık geçmişiyle Hürrem Dayı Evi. Türk mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak gösterilen bu konak, ahşap süslemeleri ve kalem işçiliğiyle göz dolduruyor.
Â
Ä°KÄ° KONAK DA MUTLAKA GEZÄ°LMELÄ°
Tartan Konağı orta sofa planlı ve iki katlı olan konak, ahşap süslemeler yerine kalem işi süslemeleriyle öne çıkıyor. Konağın birinci kat sofasında yer alan sekizgen tavandaki Batılılaşma dönemi temalı resimler, Sultanahmet Camii, Dolmabahçe Sarayı gibi yapıtlarla süslenmiş. Bu görseller, dönemin sosyal ve kültürel değişimlerine tanıklık ederken konağın tarihsel zenginliğine katkı sağlıyor.
Zaman içinde çeşitli restorasyonlara uğrayan ancak her seferinde aslına sadık kalınarak restore edilen Hürrem Dayı Evi, bu sayede günümüze kadar ulaşmayı başarmış. Konağın sahibi olan orta halli bir memurun, bu görkemli yapıyı nasıl inşa ettiği ise tarihsel bir merak konusu.
Â
TARTAN EVÄ° TARÄ°HÄ° HÄ°KAYESÄ°
Sadece Karaman’a ait bir ev değil, aynı zamanda İstanbul’un ikonik yapılarının izlerini taşıyan bir sanat eseri olan konağın inşasında İstanbul’dan getirilen ünlü ustaların katkısı büyük. Yapının sekizgen tavanındaki kalem işi süslemelerde, Sultanahmet Camii, Dolmabahçe Sarayı, Kız Kulesi gibi İstanbul’un simgelerinin resimleri yer alıyor. Ev, iki katlı ve ortada geniş bir salon (sofa) ile dört köşesinde odalar bulunan geleneksel bir Anadolu planına sahip. İç mekanda, el işçiliğiyle yapılmış kapılar, renkli boyalarla bezenmiş motifler ve ince ayrıntılar dikkat çekiyor. Ayrıca, sofadaki tavan süslemeleri, İstanbul’un ünlü yapılarının minyatür betimlemeleriyle göz dolduruyor. Bu süslemeler, dönemin Batılılaşma izlerini taşıyan önemli bir tarihi miras olarak karşımıza çıkıyor.
Â
YERLÄ° YABANCI HERKESÄ°N BÃœYÃœK Ä°LGÄ° ODAÄžI
Tartan Konağı, sadece Tartan ailesine ev sahipliği yapmamış, yıllar boyunca şehirlerarası yolculuk yapan misafirleri de ağırlamış. Günümüzde restore edilen konak, hem yerli hem de yabancı turistler için büyük bir ilgi odağı.
Tartan Konağı’nın bir başka ilginç yanı ise, konağın sahibinin, Karaman’ın çok tanınan ve köklü ailesine mensup Hacı Sami Tartan olması. Karaman’dan giden azınlıkların işlerini devralarak işini büyüten Hacı Sami Tartan, yaptığı yeniliklerle de adını duyurmuş birisi. Aynı zamanda, konak yapımında kullanılan inşaat ustaları da İstanbul’un ünlü Balyan kardeşlerinin elemanlarıdır.
Â
İLGİNÇ HİKAYEYE SAHİP
Tartan Konağı'nın yapılışına dair ilginç bir hikaye de var. Karaman’ın eşrafından Tartanzade Hacı Ahmet Efendi, İstanbul’a yaptığı bir yolculukta güzeller güzeli Şerife’ye aşık olur. Şerife, doğup büyüdüğü İstanbul’dan uzak kaldıkça nostaljik bir hasret duymaya başlar. Hacı Ahmet Efendi, karısının bu hasretini dindirebilmek için İstanbul’daki ünlü yapıları ve manzaraları konağının tavanlarına işlettirir. Böylece, İstanbul’u kendi evine taşımayı başarır.
Konak, hem mimari hem de tarihi açıdan büyük bir öneme sahip. Ziyaretçilerine zamanın ötesine geçme fırsatı sunan bu yapıyı görmek için Karaman’a gidilmeli.
Â
300 YILLIK OSMANLI MÄ°RASI HÃœRREM DAYI EVÄ°
Karaman’ın Koçak Dede Mahallesi'nde bulunan Hürrem Dayı Evi, şehre gelen ziyaretçilerin en çok ilgisini çeken tarihi yapılarından biri. 300 yıllık geçmişe sahip olan konak, Türk mimarisinin en zarif örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Ahşap ve kalem işi süslemeleriyle dikkat çeken yapı, görsel zenginliğiyle adeta bir sanat galerisi gibi. Hürrem Dayı Evi, zaman içerisinde birkaç restorasyon sürecinden geçmiş olsa da, aslına uygun yapılan onarımlar sayesinde orijinal yapısını muhafaza etmeyi başarmış. Bu, yapının tarihsel değerini daha da arttırıyor.
Â
KONAÄžIN SAHÄ°BÄ° ORTA HALLÄ°
Evin en dikkat çeken özelliği zenginlikten çok, orta halli bir memura ait olması. Konağın sahibi, büyük bir servete sahip olmayan Hürrem Dayı, mütevazı bir hayat süren ancak mimari ve sanatsal zevkiyle dikkat çeken birisi. Konağın göz alıcı tasarımı ve ince işçilikleri, zamanının en iyi zanaatkarlarının elinden çıkmış.
Hürrem Dayı Evi, hem yerli hem de yabancı turistler için Karaman’ın en önemli turistik noktalarından biri haline gelmiş durumda. İç mekanındaki zarif detaylar ve geleneksel Türk ev mimarisine dair öğeler barındırıyor.
Â
OSMANLI Ä°ZÄ° TAÅžIYAN NADÄ°R YAPILARDAN BÄ°RÄ°SÄ°
2006 yılında Karaman Belediye Başkanı Ali Kantürk’ün öncülüğünde kapsamlı bir restorasyona tabi tutulan bu özel yapı, geleneksel Türk ev mimarisinin zarif detaylarını günümüze taşıyor. Restorasyon sürecinde özellikle ahşap işçiliği ve kalemişi süslemeleri ön plana çıkarıldı, bu da konağın orijinal ihtişamını korumasını sağladı.
Hürrem Dayı Evi, zaman içinde değişiklikler gösterse de, Osmanlı mimarisine dair birçok öğeyi barındırıyor. Ev, son sahibinin yani Hürrem Hanım’ın büyük fedakârlığı sayesinde kültürel miras olarak korunmaya alındı. Hürrem Hanım, evi Karaman halkına bağışlayarak tarihî yapının gelecek nesillere ulaşmasını sağladı ve huzurevine yerleşerek önemli bir mirası koruma altına aldı.
Â
GEÇMİŞİN İZLERİNİ GÖRMEK MÜMKÜN
Evin mimarisi, hem ahşap detayları hem de iç mekanındaki zarif süslemelerle, geleneksel Türk evlerinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Karaman’a gelen yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken Hürrem Dayı Evi, adeta ziyaretçilerini Osmanlı dönemine bir yolculuğa çıkarıyor.
Hürrem Dayı Evi, Karaman’ın tarihî dokusunu koruyarak, hem geçmişin izlerini hem de Türk mimarisinin zarafetini günümüze taşıyan önemli bir kültürel hazine olarak kabul görüyor.
Â
Editor : Mustafa SARIİPEK (Yayın Danışmanı)