Mersin’in Tarsus ilçesi çok zengin bir tarihi olup, bazı dini inançlar yönünden de önemli bir kent olarak tanınır. Mustafa Kemal Atatürk’ün Fransızlara karşı başlattığı direnişin yeri olarak da tarihteki yerini korurken, Kur'an'ın Kehf Suresinde geçen Ashab-ı Kehf- Yedi Uyurlar’ın kaldığı mağaranın da burada olduğuna inanılır. Hristiyanlarca hac yeri olarak kabul edilmesinin nedeni ise Yeni Ahit'in yazarlarından biri olan Pavlus da Tarsus doğumlu olmasındandır.
KAYNAKLARA GÖRE TARSUS VE ADI
“Tarihi ve coğrafyası ile Neolithik dönemden beri çeşitli kültürlerin kaynaşma noktasını oluşturan ve Antik Kilikia'da stratejik bir öneme sahip olan Tarsus, Kilikia'yı İç Anadolu'ya bağlayan tarihi yolların kavşak noktasındadır. Güneyde Regma Gölü ile Akdeniz'e bağlantısı nedeniyle, ilk ve orta çağlarda deniz ticaretine açık liman kenti olmuştur.
Adı, Hitit tabletlerinde Tarşa, Asur kaynaklarında Tarzi, Grek kaynaklarında Tarsos; Arap ve Osmanlı kaynaklarında Tersîs ve Tarsûs adıyla da anılır. Kilikya'nın kapısı olma özelliğini taşıyan Tarsus'un kuruluşu 8 bin yıl öncesine dayanır.”
TARSUS’UN TARİHTEKİ ÖNEMİ
Fransızlar’ın 17 Aralık 1918’de Mersin’i, bir gün sonra Tarsus’u ve 2 gün sonra da Adana’yı işgal etmelerinin ardından, Mustafa Kemal Paşa, vatandaşlara silah dağıtarak Milli Mücadeleye için sık sık Tarsus’a bağlı Çamtepe Köyü ve Kavaklıhan tarafında incelemeler yapar. Gülek Boğazı’nı tutmak için siperler kazdırır. Mersin ve Tarsus’ta Fransız işgal kuvvetlerine karşı başlatılan büyük direnişin sonunda zafer elde edilir.
YEDİ UYURLAR (ESHAB-I KEHF) MAĞARASI
Ölümsüz bir uykunun hikayesi. Tarsus’a 14 km uzaklıkta Dedeler köyünde yer alan Eshab-ı Kehf Mağarası, Hıristiyan ve Müslümanlarca kutsal bir ziyaret yeri olarak kabul ediliyor. Tarih boyunca dilden dile yayılan efsaneye göre, yaşadıkları yerden kaçan 7 kişinin burada yüzyıllarca uyuduğu düşünülüyor. Hikayenin bir başka ayrıntısı da bu kişilerin peşine takılan köpeğin (İslam'daki adı Kıtmir) cennete gittiği şeklinde.
6 basamakla inilen mağara dört köşe olarak kayadan oyularak yapılmış. Mağaranın üstünde, 1873’te Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan kitabe bulunuyor.
MUTLAKA GÖRÜLMELİ
* St. Paul Kilisesi: İncil’de Hz. İsa’nın 12 havarisinden biri olan St. Paul adına 12. Yy’da yapılmış. Tavanında İsa, Yohannes ve Mattaios ile Marcos ve Lucas freskleri bulunuyor. 1415’te Ramazanoğlu Ahmet Bey tarafından onarılarak camiye çevrilmiş.
* Aziz Paul Kuyusu: “Müjdeleyici” olarak İncil’de ismi geçen ve ölümsüzlüğe ulaşan St. Paul’un doğum yeri olarak bilinen ve Aziz Paul’a adanan tarihi yer. Avrupa’dan Kudüs’e hacı olmak için gidenlerin mola yeri olarak biliniyor. Yaz-kış suyu hiç eksilmiyor, derinliği 38, çapı ise 1,15 metre. Kutsal kabul edilen sudan içmek için gelenler var.
* Donuktaş: Günümüze bütün halinde pek bir şey ulaşmamış olsa da Teke Mahallesi’nde Roma Tapınağı olarak da bilinen kalın duvarlar bile ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
TARİHİ TARSUS EVLERİ
Aziz Paul Kuyusuna çok yakın olup kerpiç, taş ve ahşaptan iki katlı olarak yapılan evler restore edilerek günümüze kazandırılmış. 300’ü tescillenmiş 600 ev bulunuyor. Cumhuriyet dönemi mimarisindeki evlerin en önemli özelliği rengârenk çiçeklerle ve serin gölgeli ağaçlarla süslü avlulara sahip olması.
NUSRET MAYIN GEMİSİ VE TARSUS ÇANAKKALE PARKI
18 Mart 1915’deki Deniz Savaşı'nda müttefik donanmasını bozguna uğratıp, düşmanları şaşkına çeviren, 26 mayınla bir milletin yazgısını değiştiren Nusret Mayın Gemisi burada teşhir ediliyor. Almanya'da özel yapılan Nusret Mayın Gemisi, dar alanlarda kolayca manevra yapma özelliğiyle mayın alanları üzerinde güvenle dolaşabiliyor olmasıydı.1955 yılında kadar faal görev yaparken 1962’de özel sektöre satıldı. 1990’a kadar kuru yük gemisi olarak kullanılırken Mersin Limanında battı. 2000 yılında gemi Tarsus Belediyesi’nin çalışmaları ile denizden çıkarılarak eski haline çevrilerek günümüze getirildi. Geminin bulunduğu Çanakkale Parkında da gezilmesi gereken önemli eserler bulunuyor.
TARSUS ŞELALESİ
Tarsus’a gelen herkesin mutlaka ziyaret etmesi gereken yerlerden biri olan Tarsus Şelalesi, bir doğa harikası. Yaklaşık 15 metre yükseklikten dökülen su, özellikle kış ve bahar aylarında karların erimesiyle en yoğun debisine ulaşıyor. Yerli turistler kadar yabancı turistlerin de ziyaret ettiği bu ikonik şelale, Tarsus ilçe merkezine yaklaşık 3 km uzaklıkta.
Söylentilere göre, Büyük İskender Kydnos’da yıkandıktan sonra zatürre olup, kısa bir süre sonra Suriye’de ölmüş. Halife Memun’un da yine aynı şekilde Tarsus’ta öldüğü söylenir.
JUSTİNİAUS KÖPRÜSÜ (BAÇ KÖPRÜSÜ)
Bizans imparatoru Jüstinianus tarafından Tarsus Çayı üzerinde yaptırılan üç gözlü köprü. Eskiden geçişlerde para alındığından köprüye vergi anlamına gelen “Baç” adı verilmiş.
ROMA HAMAMI
Roma İmparatorluk döneminden kalma hamam, kalın Horasan tabakaları, moloz taşlardan ve tuğlalardan yapılmış. M.S. 2-3. YY’a ait olduğu tahmin ediliyor. Kuzey ve batı bölümleri tamamen yıkılırken güney duvarında 3.5 metre genişlik, 4 metre yükseklikte delik açılmak suretiyle yol geçirilmiş.
KIRK KAŞIK BEDESTENİ
Ulu Cami’nin yanında, Ramazanoğulları Beyliğinden Piri Paşa’nın oğlu İbrahim Bey tarafından 1579 yılında imarethane ve medrese olarak yaptırılmış şu anda hareketli alış veriş merkezi olarak kullanılıyor. İki kapıdan girilen bedesten, 21 oda ve bunları kaplayan 7 kubbeden oluşuyor.
ROMA YOLU VE KLİKYA ZAFER TAKI
Tarsus’a 15 kilometre mesafedeki Sağlıklı Köyündeki yol MS 1. Y.Y. yapıldığı ve MS 4.Y.Y. ortalarına kadar kullanıldığı biliniyor. Genişliği 2.94 ile 3.00 metre arasında değişen yol, tarihi İpek Yolunun uzantısı. Sağlam kalan bölümlerinde dikdörtgen kireç taşı bloklar ve her iki kenarına arabaların dışarı çıkmasını engelleyen yüksek tretuvar yapılmış. Kaynaklar yolun St. Paul, Cicero, Julius Casear, Athenedoros, Nestor, Kleopatra, M. Antonius, Augustus ve Hadrian tarafından kullanıldığını yazar.
KLEOPATRA KAPISI
Mısır’ın ünlü kraliçesi Kleopatra, denizden gemilerle gelip, bu kapıdan şehre girerek Romalı General Antonius ile Tarsus’ta 10 yıl kadar aşklarının merkezi olmuş. Restore edilerek aslından oldukça farklı bir yapıya büründürülen kapının yüksekliği 8.50, genişliği ise 5.60 metre.
ŞAHMERAN HAMAMI
Yılanların şahı olarak bilinen insan başlı, yılan gövdeli efsanevi Şahmeran‘ın burada öldürüldüğü söyleniyor. Romalılardan kalma bir temel üzerine Ramazanoğulları tarafından yaptırılmış hamam, mimari planı ve ölçüleri bakımından bir Türk hamamının özelliklerini taşıyor. 4 eyvanlı yapı, sıcaklık ve halvet kısımlarından oluşan hamam, restore edilerek hizmete tekrar sunulmuş. Uzun süre kullanılmayıp 1990’da onarılarak hizmete sokuldu.
TARSUS’A NASIL GİDİLİR
Adana’ya 35 km, Mersin’e 30 km. En yakın Adana Şakirpaşa Havalimanı. Ankara’ya 500, İstanbul’a 950, İzmir’e ise 910 km.
NE YENİR?
Bulgur, nohut, bol baharat ve isteğe göre et ile yapılan bol ekşi yerken bile ağzınızı sulandıran Topalak Çorbası. Yüksük çorbası. Etli Nohutlu Dövme Pilavı. Mantının salçalısı olan Tatar çorbası. Fındık lahmacun. Bulgur, soğan ve patates ile yapılan Lepe Çorbası. Cevizli ve fıstıklı çeşitleriyle Kerebiç/Mamul Tatlısı. Cezerye, Muska, Kaynar, Palıza ve Karakuş tatlıları. Humus. İçli köfte, batırık. Analı kızlı çorbası. Kısır.
NEREDE KALINIR?
Yer sorunu yok. Keseye uygun yerler var.
YORUM
Tarsus ile ilgili gitmeden hakkında daha detaylı bilgi edinin. Fransızlarla girişilen mücadeleyi iyice inceleyin. Nusret Gemisi’ni, Aziz Paul Kuyusu, Tarihi Tarsus Evlerini mutlaka gezin. Öğle yemeğini Tarsus Şelalesine denk getirerek nefis bir görüntü eşliğinde oradaki restoranda özel yemeklerini tadın.
Editor : Mustafa SARIİPEK (Yayın Danışmanı)
